نفس کشیدن اساسیترین کاری است که در زندگی روزمرۀ خود انجام میدهیم. وقتی شروع به ورزش کردن میکنیم، معمولاً به تنفس کردن خود فکر نمیکنیم. بعضیاوقات حتی با شدت بیشتری به نفس کشیدن ادامه میدهیم. کارشناسان بر این باورند که الگوی تنفس ما میتواند تغییرات بزرگی در ورزش کردن ما ایجاد کند. یادگرفتن الگوهای درست تنفس در مورد ورزشهای مختلف، از یوگا گرفته تا وزنهبرداری و دوندگی یا حتی یک نرمش ساده، میتواند درنتیجۀ کار ما بسیار مؤثر باشد.
۱. اگر بهطور صحیح تنفس نکنید، بدنتان بهطور کامل گرم نمیشود.
نفس کشیدن اساس تمام ورزشهاست. درحالیکه ما نمیتوانیم سازوکار بسیاری از دستگاههای بدن مانند گردش خون و ضربان قلب خود را کنترل کنیم، این توانایی را داریم که مستقیماً بر روی تنفس خود تأثیر بگذاریم. تغییر شیوۀ تنفس فوایدی برای ما دارد. بعضی شیوهها ما را آرام میکنند و بعضی دیگر انرژیبخش و نشاطبخش هستند. پیدا کردن شیوۀ درست تنفس میتواند جسم و ذهن را در حالت تعادل قرار دهد و ما را به آرامش برساند. فرهنگ و جامعۀ جهان امروز فرهنگ و جامعۀ استرس است. تنفس درست میتواند اولین حملۀ مؤثر با هدف کاهش استرس باشد.
یکی از روشهای یافتن این تعادل این است که به پشت دراز بکشید و دستانتان را روی شکم خود قرار دهید. سپس درحالیکه به تنفس طبیعی خود ادامه میدهید، دم و بازدم خود را مشاهده کنید و به بالا و پایین رفتن سینه و شکمتان توجه کنید. آیا هردوی دم و بازدم را حس میکنید؟ این یعنی بهدرستی نفس میکشید و میتوانید خود را برای یک جلسه ورزش سنگین آماده کنید.
۲. تنفس نادرست مانع از بهکارگیری کامل قدرت بدن میشود.
عضلات ما هنگامیکه نفس کشیدن خود را متوقف میکنیم، با قدرت بیشتری از قبل کار میکنند. برای بهکارگیری عضلات خود باید نکتۀ دیگری را نیز مدنظر داشته باشیم: شیوۀ قرارگیری عضلات و اندام نسبت به یکدیگر نیز از اهمیت فراوانی برخوردار است. هر بار که نفس خود را حبس میکنیم و عضلات خود را در حالت صحیح قرار میدهیم، هستهی مرکزی قدرت بدنی خود را در بهترین حالت ممکن قرار دادهایم و میتوانیم بهراحتی از بدنمان برای هر کار سنگینی استفاده کنیم. نکتۀ ظریف اینجاست که حبس نفس کار سادهای است، اما وقتی نفس خود را حبس میکنیم، فشارخون افزایش پیدا میکند و اکسیژن کمتری فرصت وارد شدن به جریان خون را پیدا میکند که در نتیجۀ آن ممکن است فرد بیهوش شود. بنابراین به هنگام ورزشهای سختی مانند وزنهبرداری، بهتر است این کار بااحتیاط، تجربه و دانش کافی صورت بگیرد.
یک تمرین بسیار خوب این است که شکمتان را به داخل ببرید و سپس هوا را به درون ریههایتان بکشید. سپس نفستان را تا جایی که میتوانید (و راحت هستید) نگهدارید و سپس عمل بازدم را بدون آنکه کمرتان را خمکنید انجام دهید.
۳. تنفس نادرست استقامت شما را کم میکند.
کنترل الگوی تنفس در حال دویدن حتی برای ورزشکاران حرفهای نیز کار آسانی نیست. بهترین کار آن است که کنترل همهچیز را به ریۀ خود بسپارید. اگر طالب نفس عمیق و سنگین است، این کار را بکنید. به هنگام دویدن باید تنفس طبیعی خود را داشته باشید و سعی نکنید از همان ابتدا تغییری در الگوی تنفس ایجاد کنید. در ورزشهایی که با دویدن و پریدن یا پشتک زدن سروکار دارند، بهتر است هنگام تماس با زمین نفس خود را حبس کرده باشید.
۴. تنفس نادرست انعطافپذیری شما را کم میکند.
انجام نرمشهای کششی نیز، مانند یوگا، به فنهای خاص تنفسی احتیاج دارد. مهمترین نکته در این رابطه این است که هنگام انجام این حرکات، نفسهای عمیق و طولانی بکشیم تا عضلاتمان دچار گرفتگی و کشیدگی نشوند. اگر نفستان را هنگام ورزشهای کششی حبس کنید، عضلاتتان منقبضشده و فشار زیاد میتواند موجب آسیب شود.
تنفس بهتر، ورزش مؤثرتر
هر ورزشی که بکنید، نفس کشیدن مهمترین قسمت آن خواهد بود. بهترین کار این است که الگوی تنفس مرتبط با آن ورزش خاص را پیش بگیرید. در این صورت، دوندۀ بهتر و وزنهبردار بهتر، یا شناگر بهتر و فوتبالیست بهتر، و در کل در هر ورزشی که دوست دارید، ورزشکار بهتر و موفقتری خواهید بود.