شخصیت برجسته و توانایی تفکر انتقادی دو ابزار اصلی برای رسیدن به موفقیت و شادکامی هستند. این دو هیچگاه از مد نمیافتند و همیشه مردم به دنبال ارتقای آنها در خود هستند. سؤالی که امروزه روانشناسان اجتماعی را در برخی پژوهشها به خود مشغول کرده است این است که آیا با پیشرفت جوامع بشری و ورود فنّاوریهای پیشرفته به عرصههای شغلی مختلف، آیا هنوز هم لازم است انسانها برای دستیابی به موفقیتهای شغلی روی مهارتهایی چون تفکر انتقادی کار کنند؟ اهمیت این سؤال در آن است که ظاهراً اکنون که دیگر رایانهها به بهترین شکل کارهای سخت را انجام میدهند، نیازی نیست مهارتهای مزبور را پرورش دهیم و به سطوح پیشرفته برسانیم.
یک پاسخ به این سؤال این است که بله، زیرا محل کار تنها یکی از تجلیگاههای این مهارتهاست. این مهارتها کاربرد مهم دیگری دارند که اصلاً به پیشرفت جوامع ارتباطی ندارد: برقراری روابط مؤثر.
اگر روابط میان انسانها وجود نداشت، آنوقت میشد گفت چیزهایی مثل مهارت تفکر انتقادی و شخصیت برجسته ارزش چندانی ندارند. ما به دنبال رشد شخصیتی و روانی هستیم، چون عرصهای برای استفاده از آنها و به نمایش گذاشتن آنها وجود دارد و آن عرصه عرصۀ روابط فردی و اجتماعی است.
اما برای پرورش و رشد مهارت تفکر انتقادی چه باید کرد و چگونه میتوان به شخصیتی برجسته دست یافت؟ یکی از کلیدیترین راهها مطالعۀ فراگیر و مستمر است. مطالعات نشان دادهاند افرادی که بهطور مستمر کتاب میخوانند و حتی در دنیای پیشرفتۀ امروز مطالعه را کنار نگذاشتهاند افراد باهوشتری هستند. علاوه بر مطالعه، تحصیلات دانشگاهی نیز تأثیر زیادی در رشد شخصیتی و هوشی افراد دارد. روانشناسان امروز بر این باورند که آدمها هوشهای مختلفی دارند و کشف و شکوفایی آنها توسط افراد تأثیر عظیمی در زندگی آنها خواهد داشت.
جدای از مستمر بودن مطالعه، باید سعی کنید دانش کافی در بیشتر حوزهها به دست آورید. این امر دو علت دارد: اول اینکه خیلی سریع پی خواهید برد در کدام یک از حوزههای دانش بشری فرد باهوشتری هستید. دوم اینکه با داشتن دانشی فراگیر در حوزههای مختلف میتوانید شبکۀ روابط خود را با انسانهایی که در رشتههای مختلف فعالیت میکنند گسترش داده و فرصتهای زیادی برای موفقیت در زندگی خود ایجاد کنید.
تفکر انتقادی با مطالعه رشد میکند، اما شخصیت برجسته چطور؟ شخصیت اثرگذار در روابط اجتماعی مناسب شکل میگیرد. درواقع، جمع تجربیات زندگی و روابط اجتماعی متعدد و متنوع شخصیت انسان را مدام تغییر میدهد. آنچه اهمیت دارد این است که بتوانیم درنهایت روی اطرافیان خود تأثیر مثبت و طولانیمدتی بگذاریم و این کار را تنها میتوانیم با دانشی عمیق، قدرت کلام بالا و شخصیتی قابلاتکا انجام دهیم. اما متأسفانه برای رسیدن به اینها راه میانبر وجود ندارد.
از امروز آغازگر مسیر تازهای در زندگی خود باشید. در این مسیر، هرروز وقتی را برای مطالعه کنار بگذارید. همهچیز بخوانید: از سازوکار بازارهای مالی و روابط سیاسی گرفته تا روانشناسی و ادبیات. بگذارید علاقههایتان مشخص شوند و استعدادهای نهانتان را کشف کنید. شبکۀ روابط خود را گسترش دهید و با یافتن دوستان تازه، ابعاد جدیدی از روابط انسانی را تجربه کنید. در این مسیر قطعاً به موفقیتهای بزرگی دست خواهید یافت و آنگاه پاسخ سؤال ابتدای این متن از زبان شما شنیدنی خواهد بود.